Zekat, sözlükte “artma, çoğalma ve bereket” anlamlarına gelmektedir. Zekat İslam hukukunda ise Kur’an’da belirtilen sınıflara sarfedilmek üzere nisap miktarı mala sahip olan zengin müslümanların, her yıl mallarının 40’da 1’ini (%2.5) fakir müslümanlara dağıtmak üzere vermeleri demektir.
Bu ayete göre zekatın iki ayrı anlamı bulunmaktadır. Birincisi ibadet olarak yerine getirildiği zaman ondan umulan maddi ve bereket; ikincisi ise insanın nefsinin ve malının zekat ile temizlenmesidir.
İnsan için büyük imtihanlardan olan zekat verme ibadeti önemli bir kulluk borcudur. Hakiki manada var olan her şey Allah-u Teala’nın mülküdür. Bu nedenle zekat vermek güzel bir inancın eseridir.
Diğer bedeni ve mali ibadetlerde olduğu gibi zekat ibadetinde de Müslüman kimselerin hassasiyeti dinin kemalinin bir göstergesidir. Resulullah (s.a.v.)’in şu hadisi bu manaya işaret etmektedir.
Kimlerin zekat vermesi gerekir?
Zekatın farz olabilmesi için hem mükelleflerle hemde mallarla ilgili şartlar vardır:
1-Zekat verecek kimsenin Müslüman, hür, akli dengesi yerinde ve ergenlik çağına girmiş olması,
2-Temel ihtiyaçlarının ve borçlarının dışında nisap miktarı veya daha fazla mala sahip olması,
3-Zekat verilecek malın gerçekten veya hükmen artıcı olması,
4-Zekatın verilebilmesi için tam mülkiyetin bulunması,
5-Nisap miktarına ulaşıldıktan sonra, bu malın üzerinden 1 kameri yıl (355 gün) geçmiş olması,
Nisap miktarı nedir, ne kadardır?
Sözlükte “sınır, işaret” anlamlarına gelen nisap kelimesi fıkıh terimi olarak zekatın farz olması için gereken ölçü ve miktarı ifade eder. Asgari zenginlik ölçüsü diyebileceğimiz nisap miktarı, zekata tabi her mal için, Hz. Peygamber (s.a.v) tarafından belirlenmiştir.
Hadislerde nisap miktarı şu şekilde gösterilmiştir: Gümüşte nisap miktarı 200 dirhem (595 gr), altında 20 miskal (80.18 gr), hayvanlarda ise 5 deve, 30 sığır, 40 koyundur.
Zekata tabi olan mallar nelerdir?
Zekata tabi olan mallar şunlardır;
1.Altın, gümüş ve banknot
2.Ticaret malları
3.Hayvanlar
4.Maden ve defineler
5.Arazi ürünleri
Zekat miktarınızı kolayca hesaplamak için www.besir.org.tr/zekathesapla adresimizde bulunan hesaplama programını kullanabilirsiniz.
Zekata tabi olmayan mallar nelerdir?
Zekata tabi olmayan mallar şunlardır:
1.Temel ihtiyaç malları: Kişinin oturduğu ev, gerekli ev eşyası, elbise, binek, meslek aletleri gibi temel ihtiyaçları zekata tabi değildir.
2.Haram mal: Faiz, kumar, rüşvet ve gasp gibi yollardan elde edilen mallar zekata tabi değildir.
3.Süs eşyası: Altın ve gümüş dışında elmas, zümrüt ve inci gibi evde bulundurulan süs eşyası zekata tabi değildir.
4.Asli ihtiyaçtan fazla olan ev eşyası: Örneğin, ihtiyaçtan fazla olan halı, elbise, yatak, dikiş makinası, buzdolabı, çamaşır makinası gibi eşyalar zekata tabi değildir.
5.Gelir getiren mallar: Dükkan, otel, depo ve daire gibi kiraya verilen şeyler, taşımacılıkta kullanılan dolmuş, otobüs, tır gibi vasıtaların kendi değerleri ve atölye, fabrikada gibi yerlerde bulunan demirbaş eşyalar zekata tabi değildir. Ancak tüm bunlardan gelen gelir zekata tabidir.
6.Elden çıkıp istifade edilemeyen mallar: Çalınan, zorla alınan ve geri alınması umulmayan, deniz vb. bir yere düşüp çıkarılması mümkün olmayan mallar zekata tabi değildir.
7.Bir şeyin karşılığı olmayan mallar: Verileceği söylenen ancak hala ele geçmeyen mehir, miras ve vasiyet gibi alacaklar zekata tabi değildir.
Zekat nasıl hesaplanır?
Kişi nisap miktarı mala ulaştığında bu günü başlangıç tutarak 1 hicri yıl (355 gün) bekler. Bu dönem içerisinde kişinin parası artıp azalabilir. 1 kameri yıl tamamlandığında eğer kişinin malı hala nisap miktarından fazla ise kişinin zekat verme vakti gelmiştir ve zekat hesaplaması yapması gerekir.
Zekat hesaplama yapılırken;
-Altın ve gümüşler,
-Nakit ve banka hesabında bulunan paralar,
-Ticaret mallarının tutarını ve satma amacıyla elinde bulundurduğu mülkiyetler,
-Alacaklı olduğu para miktarı toplanır.
-Eğer kişinin borcu varsa bu borç miktarı çıkan toplam mülkiyet hesabından çıkarılır.
Sonuçta çıkan hesap nisap miktarından fazla ise bu miktarın 40’da 1’ini (%2.5) zekat olarak verir. Nisap miktarından az ise o kişiye zekat vermek farz değildir.
Zekat kimlere verilir?
Zekatın verilebileceği sınıflar Kur’an-ı Kerim’de, Tevbe suresinin 60. ayetinde belirtilmiştir. Ayet-i kerimeye göre zekat verilebilecek sınıflar:
1.Fakir müslümanlar
2.Miskinler
3.Borçlular
4.Mücahidler (Allah yolunda savaşanlar)
5.Yolcular
6.Zekat amilleri *Bugün için böyle bir sınıf yoktur.
7.Köleler *Günümüzde kölelik fiilen kalktığı için bu sınıfta ortadan kalkmıştır.
8.Kalpleri İslam’a ısındırılacaklar *Hz. Ebubekir devrinde bu desteğe ihtiyaç kalmadığı için bu sınıfta artık yoktur.
Zekatım nerede kullanılacak?
Beşir derneği olarak bizlere emanet edilen her bağışı bölümüne göre ayırarak, kullanılması gereken yerleri dini vecibelere göre belirliyor ve en çok ihtiyacı olan yerlerden başlayarak yurtiçi ve yurtdışında ihtiyaç sahibi olan kimselere destek oluyoruz
