Fidye Nedir? | Beşir Derneği

Fidye Nedir?

Ramazan ayı, Müslüman alemi için oruç dönemi olarak da bilinir. Her bir Müslüman Ramazan ayında oruç tutmakla mükelleftir. Ancak oruç ibadeti, hastalık ve yaşlılık gibi kimi şartlar ve durumlardan dolayı eda edilemeyebilir. Ramazan ayında kaçırılan oruçların telafi edilmesi şarttır. Ancak aşırı ihtiyarlık ve ağır hastalık gibi durumlarda bu mümkün olamamaktadır. Bu sebeple Müslümanlar, tutamadıkları her bir gün oruç için fidye ödemek zorundadır.

Fidye Ne Demektir?

Fidye kelime olarak “bir kişinin sıkıntıdan kurtarılması için ödenmesi gereken bedel” anlamı taşımaktadır. İslam hukukuna göre ise fidye, Ramazan ayında kaçırılan oruçların telafi edilememesi durumunda ödenmesi gereken bedeli ifade eder.

Kuran-ı Kerim’de “Ey iman edenler! Sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi sakınasınız diye sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı. İçinizden hasta veya yolcu olan, başka günlerden sayısınca tutar. Orucu tutmakta zorlananlar için bir yoksulun (günlük) yiyeceği kadar fidye yeterlidir. Bir iyiliği mecbur olmadan yapan için bu (yaptığı) iyidir. Ama orucu tutmanız -bilirseniz- sizin için daha hayırlıdır.” (Bakara 183-184) buyrulmuştur.

İlgili ayette görüldüğü üzere Yüce Allah (c.c.) orucu Müslümanlara farz kılmakla beraber ihtiyaç durumunda fidye ödenebileceğini buyurmuştur.

Fidye Miktarı Ne Kadardır?

Oruç fidyesinin parasal miktarı fitre olarak da bilinen fıtır sadakası ile aynıdır. Fidye, buğday üzerinden karşılanabileceği gibi nakdi bağış olarak da ödenebilir. Diyanet İşleri Başkanlığı nakdi bedeli her sene güncelleyerek açıklamaktadır. Bu fiyat belirlenirken hadis-i şeriflerle birlikte sosyo-ekonomik koşullar ve bir kişinin bir günlük asgari gıda ihtiyacı göz önünde bulundurulmaktadır. Diyanet 2022 fidye miktarı 40 TL’dir. Diyanet 2022 fidye miktarı yoksul bir kişinin bir günlük doyurulması için gerekli olan meblağa tekabül etmektedir.

Fidye Ne Zaman Verilir?

Oruç fidyesinin verilmesi için özel bir gün belirtilmemiştir. Ramazan ayının içerisinde verilebileceği gibi Ramazan ayı sonrasında da verilmesi mümkündür. Ancak Ramazan fidyesinin bir an evvel verilmesi hem fidye verecek kişi hem de ihtiyaç sahibi kişiler için daha makbul olacaktır.

Fidye Kimlere Verilir? Evlada Fidye Verilir mi? Geline Fidye Verilir mi?

Oruç fidyesi, dinen fakir olan Müslümanlara verilir. Ramazan oruç fidyesi, usûl ve fürû’ya verilemez. Usûl ve fürû, üst ve alt soy gruplarını ifade etmektedir. Bu durumda anne, baba, dede ve nineler çocuk ya da torunlarına oruç fidyesi veremezler. Ayrıca eşler de kendi arasında fidye veremezler. Fidye evlada verilemediği gibi,  geline verilecek fitre de dolaylı olarak evladın faydalanmasına imkan sağlayabileceğinden geline de oruç fidyesi verilmemesi daha uygundur.

Fidye Nasıl Verilir?

Müslümanların, Ramazan ayında çeşitli sebepler ile oruç ibadetini gerçekleştiremediği her bir gün için ayrı fidye vermesi gerekmektedir. Yani üç günlük oruç ibadetinin eda edilememesi durumunda üç günlük fidye bağışının yapılması gerekir. Ayrıca Ramazan fidye bağışı ayrı ayrı yoksul kişilere verilebileceği gibi aynı kişiye de topluca verilebilir.

Fidye Camiye Verilir mi?

Temlik Ramazan fidyesinin geçerlilik koşullarından birisidir. Bu sebeple fidye bir şahsa verilmek zorundadır. Bu nedenle camiye fidye bağış olarak verilemez.

Fidye Bağışı Hangi Kurumlara Yapılır?

Kişiler ihtiyaç sahibi komşu ve akrabalarına fidye verebildiği gibi yardım kuruluşları ve dernekler yoluyla da fidyelerini ödeyebilirler. Fidye bağışı toplayan yardım kuruluşları ise bu bağışları ihtiyaç sahibi kişiler ile buluşturabilir. Ancak fidye bağışı sağlayacak kuruluşların güvenilir ve bilinir olması oldukça önemlidir. Beşir Derneği yıllardır yürüttüğü başarılı bağış kampanyalarının bir parçası olarak fidye bağışı kabul etmektedir.